Pijn bij het vrijen kan verschillende oorzaken hebben. Om uit te zoeken wat je er het beste aan kunt doen, is het belangrijk eerst goed te kijken waardoor de pijn veroorzaakt wordt. Pijn kan lichamelijke (bijvoorbeeld een ontsteking) en emotionele oorzaken (als je tegen seks opziet) hebben.
Pijn wordt meestal veroorzaakt door:
- te veel spanning in de spieren rond de vagina, de bekkenbodemspieren of door vaginisme
- ontstekingachtige verschijnselen rond de ingang van de vagina of vestibulitis
De bekkenbodemspieren.
De bekkenbodemspieren is een groep spieren die onder in je bekken ligt. Voor het gemak praten we meestal over de bekkenbodem. Ze vormen letterlijk de bodem van je bekken. Deze spiergroep geeft steun aan de organen in je buik (blaas, urinebuis, baarmoeder, vagina en darm) en kunnen je blaas en darm afsluiten waardoor je urine en ontlasting kunt ophouden. Als de bekkenbodem ontspant kun je plassen en ontlasten of een windje laten. Ook is de bekkenbodem erg belangrijk bij seksualiteit.
Wanneer de bekkenbodemspieren minder goed werken kan het moeilijk worden je urine en / of ontlasting op te houden. Ook het omgekeerde kan gebeuren; het wordt juist heel moeilijk om je urine en /of ontlasting kwijt te raken. Ook kunnen er seksuele problemen ontstaan; een gespannen bekkenbodem geeft druk op de vagina waardoor deze (gedeeltelijk) dicht gedrukt wordt en er moeilijk iets (een vinger of een penis) ingebracht kan worden.
Bij jonge mensen die nog geen kinderen hebben gehad zien we meestal dat de bekkenbodemspieren te hoog gespannen zijn (overactief).
Vaginisme
Vaginisme wil zeggen dat de spieren rond de vagina, de bekkenbodemspieren, zich spannen. Daardoor wordt de vagina dichtgedrukt en wordt het moeilijk iets in de vagina te brengen. Sommige vrouwen kunnen helemaal niets inbrengen in hun vagina, anderen kunnen wel iets duns inbrengen bijvoorbeeld een vinger maar geen penis. Probeer je dit nu toch, dan ontstaat er veel wrijving rond de vagina en dat doet pijn. Deze spanning ontstaat meestal heel onbewust; je merkt niet dat je je bekkenbodem aanspant. Om op een prettige manier seks te hebben, veranderen een aantal dingen in je onderlijf. De doorbloeding neemt toe waardoor je vagina zacht en warm wordt. Ook wordt je vagina vochtig waardoor de vinger of penis beter naar binnen kan glijden. Het gebied rond je vagina wordt zachter en sponsachtiger waardoor de vinger of penis fijner aanvoelt in je lijf. Het vochtig worden van je vagina noem je lubricatie. Lubricatie wil zeggen dat een vrouw klaar is voor seks, dat er iets in haar vagina gebracht kan worden. Lubricatie is voor een vrouw even belangrijk als erectie voor een man!
Wanneer je bekkenbodem erg gespannen is wordt de doorbloeding niet meer maar juist minder. Daardoor blijft je vagina en het gebied daaromheen stug en droog. Door spanning in je bekkenbodem hebben we ook al gezien dat je vagina nauwer wordt. Wanneer je nu iets inbrengt in je vagina zal dat niet glijden maar het zal veel eerder voelen als wrikken en niet passen. Je krijgt geen fijn gevoel maar pijn!
Vulvitis
Vulvitis wil zeggen dat er in het gebied rond je vagina ontstekingsverschijnselen zijn. Deze kunnen zijn ontstaan door bijvoorbeeld een schimmelinfectie maar ook door een verkeerde sekstechniek of door een te gespannen bekkenbodem. Soms ontstaat er door de manier waarop mensen vrijen erg veel wrijving rond de ingang van de vagina. Mogelijk wordt de penis net niet goed in de vagina gebracht maar wordt er hard geduwd in de holte vlak voor de vagina. De penis ‘schiet’ dan uiteindelijk wel in de vagina maar irriteert dan wel de weefsels eromheen. De pijn die je voelt geeft dan weer spanning in je bekkenbodem. Ook door de wrijving die ontstaat bij seks met een gespannen bekkenbodem kan het gebied van en rond de vagina geïrriteerd raken. Een vulvitis voelt brandend en schrijnend. Het gebied moet vaak eerst door een zalf tot rust gebracht worden.
Als je bovenstaande klachten herkent kun je het beste contact opnemen met je huisarts of rechtstreeks naar een bekkenfysiotherapeut gaan.
Seksuele problemen worden vaak multidisciplinair behandeld.
Dat wil zeggen dat een team van deskundige hulpverleners je samen behandelt. Zo zal de gynaecoloog kijken of er lichamelijke afwijkingen zijn die pijn bij seks kunnen veroorzaken, zal de psycholoog / seksuoloog de gevoelens en gedachten rond seks begeleiden en zal de bekkenfysiotherapeut je leren hoe je de spieren rond de vagina goed kunt ontspannen en zal je manieren en houdingen leren om ontspannen seks te kunnen hebben.
Wanneer je een vervelende herinnering overhoudt aan seks, zie je vaak dat bij een volgende keer weer veel spanning ontstaat, de bekkenbodem weer erg gespannen wordt (ook al wil je dit nu niet) en je weer opnieuw pijn krijgt. Je komt dan in een soort ‘pijncirkel’ terecht’ waar je moeilijk uit kunt komen.
De bekkenfysiotherapeut leert je weer controle te krijgen over je bekkenbodem. Je leert je bekkenbodem in verschillende houdingen te voelen en te ontspannen. Je leert ook op welke manier je iets (een vinger of een penis) pijnloos in je vagina kunt brengen.
Voor deze vorm van fysiotherapie hoef je niet ‘uit de kleren’. Wel wordt je gevraagd de dingen die in de therapie behandeld zijn, thuis te oefenen.
De bekkenfysiotherapeut overlegt regelmatig met de gynaecoloog en psycholoog / seksuoloog of de behandeling volgens plan verloopt. Op de site van www.defysiotherapeut.com kun je een bekkenfysiotherapeut vinden bij jou in de buurt.
bron: E.L. Westerik-Verschuuren