Hoe belangrijk is het dat je bekkenbodem goed werkt tijdens je zwangerschap?
Goed werkende bekkenbodemspieren zijn belangrijk om continent te blijven. Omdat je tijdens je zwangerschap te maken hebt met andere hormonen is het als je zwanger bent niet altijd makkelijk om je bekkenbodemspieren goed te gebruiken. Juist als je moet hoesten bijvoorbeeld. Verder wordt de baarmoeder zwaarder wat ook weer extra gewicht geeft op de bekkenbodem zelf. In het begin van de zwangerschap klagen veel vrouwen dat ze zo vaak moeten plassen (wel 60%) en in het tweede deel van de zwangerschap is dat zelfs nog meer (80%).
Stress urine incontinentie komt vaak voor bij vrouwen die zwanger zijn, maar vaak zie je ook dat die klacht blijft, ook al is je kindje geboren. Het is ook wetenschappelijk aangetoond dat als je in de zwangerschap urine verliest, je dat vaak ook op latere leeftijd weer krijgt.
Daarom is het zo belangrijk dat je al in de zwangerschap leert om je bekkenbodemspieren goed te gebruiken. Zo kun je het urineverlies zo klein mogelijk maken. Je kunt dan ook makkelijk na de bevalling de oefeningen weer gaan doen.
De oefeningen zijn bedoeld om je bewust te maken van je bekkenbodemspieren (niet iedereen weet ze te vinden en kan ze op de goede manier aanspannen. Als je eenmaal de spieren kunt vinden en ze goed kunt aanspannen kun je de bekkenbodemspieren goed trainen en gebruiken in je dagelijks leven.
Ook al kun je het urineverlies niet helemaal voorkómen dan is het toch goed om te oefenen. Je zult zien dat het helpt als je na de bevalling er weer mee aan de slag wilt.
Klachten tijdens de zwangerschap
Moeite met uitplassen
Advies over juiste toilethouding en -gedrag zijn zeer belangrijk om goed te kunnen uitplassen. De urine wordt aangemaakt door je nieren en om de urine goed te laten doorstromen is je houding belangrijk. Als je op je rug ligt werkt de nierdoorstroming het minst. Voor de optimale ondersteuning is de functie van de bekkenbodemspieren weer van belang.
- Om goed te kunnen plassen: let op: goed zitten op het toilet, niet persend plassen en geen aandrang negeren. Voldoende blijven drinken (1½-2 liter per dag).
- Om een blaasontsteking te voorkomen: gebruik liever zo min mogelijk inlegkruisjes (broeierig). Draag liever katoenen ondergoed, dep jezelf af na het plassen van voor naar achter (niet boenen, poetsen, wrijven). Was je met lauw water en vooral niet met zeep. Geen badschuim gebruiken en geen vaginaal sprays (irritatie).
- Zowel voor als na het vrijen goed uitplassen en handen en je vagina wassen (ook de penis van je partner).
- Nat (zwem)badgoed niet te lang blijven dragen maar laten drogen en niet (te lang) in een warm bubbelbad liggen (bacteriegroei).
Drukkend gevoel onderbuik
Tijdens je zwangerschap stroomt er veel meer bloed in het buikgebied en dat kan het gevoel van stuwing veroorzaken: een zwaar, drukkend gevoel in de onderbuik of liezen. Het kindje kan gaan indalen wat ook weer meer druk geeft in het bekken: een drukgevoel op het schaambeen of de bekkenbodem. Je kunt hetzelfde gevoel ook hebben als je baarmoeder, blaas of darmen wat verzakken wat kan komen doordat de banden waaraan de organen hangen wat verzwakken .
Niet te lang staan, eerder gaan zitten, niet te zwaar tillen en geen zware werkzaamheden uitvoeren.
Vaker even tussendoor liggen. Obstipatie, verstopping, moeite met poepen.
In de zwangerschap kunnen je darmen wat langzamer gaan werken. Dat komt door de hormonen die de rek van de darmen laat toenemen. Natuurlijk worden je darmen ook weggedrukt door de groei van je baby. Zo heeft het lichaam tijd om meer vocht uit de ontlasting te halen en dan krijg je hardere ontlasting. Bovendien word je in de loop van je zwangerschap lichamelijk wat minder actief en moet je misschien ijzer slikken vanwege bloedarmoede. Allemaal redenen die er voor zorgen dat het poepen een stuk moeilijker gaat.
Vezelrijke eten en voldoende drinken (2 liter) zijn belangrijk! Met name in zuidvruchten (gedroogde abrikozen, pruimen), kokos en pinda’s zitten veel vezels. Ook ontbijtkoek en Roosvicee Laxo werken laxerend. Eet voldoende fruit en groenten. Als je aandrang krijgt ga dan naar het toilet (niet te lang ophouden), let op een goede toilethouding en ontspannen perstechniek. Daarnaast is voldoende bewegen goed om de darmen actief te houden.
Seksualiteit
Harde buik bij vrijen
Een harde buik wordt veroorzaakt door samentrekkingen van je baarmoederspier. Zowel bij vrijen (lichte mate) als bij het krijgen van een orgasme (sterke mate) trekken de spieren rond je vagina, buik en baarmoeder samen, wat een harde buik kan veroorzaken. Stimuleren van de borsten kan ook een samentrekking van de baarmoederspier veroorzaken, maar ook bijvoorbeeld de hormonen die in sperma zitten.
Houdingen tijdens seks
Het is bekend dat seksuele partners in hun relatie vertrouwd geraakt met steeds ongeveer dezelfde manier van vrijen. Maar als je dikker wordt in je zwangerschap moet je wel eens wat veranderen. Samen nieuwe ‘standjes’ uitproberen en vooral veel plezier maken is belangrijk. Met je dikke buik kan het fijner zijn om niet onder te liggen (‘missionarishouding’), maar voor zijlig te kiezen (‘lepeltjeshouding’), handen en knieënstand (‘hondjes’) of zelf bovenop te gaan zitten.
Spataderen op de benen, maar soms ook op de schaamlippen.
Door de hormonen die door de placenta of moederkoek worden gemaakt worden tijdens je zwangerschap al je banden en steunweefsels soepeler. De bloedsomloop kan belemmerd worden door je groter wordende baarmoeder, waardoor je meer druk op je aderen van de benen voelt. Erfelijkheid speelt hierin ook een rol. Ook verminderde doorbloeding in het kleine bekken (het onderste deel van je bekken) kan tot stuwing leiden, onder andere in je schaamlippen.
Als je voldoende beweegt zorg je ervoor dat je onderbeenspieren de beenaderen helpen je bloed weer naar boven te stuwen. Lang staan is niet handig. Je kunt beter gaan zitten als dat kan. Goede schoenen dragen en geen knellende kledingstukken. Als je in bed ligt en je kunt het voeteneind iets verhogen, bijvoorbeeld door een kussen onder het matras te leggen (of lekker luxe… helemaal elektrisch…), helpt ook.
Als je in zijlig gaat liggen in bed voorkom je dat je baby de bloedvaten in het bekken bij lang op je rug liggen onder druk zet. Speciale pompoefeningen met je benen, de zgn. veneuze pompoefeningen (je voeten op en neer bewegen) kunnen ervoor zorgen dat er minder stuwing optreedt. Ook een goede buikademhaling en een goed gebruik van je middenrif is belangrijk om de doorbloeding te verbeteren.
Urineverlies, vaker plassen
Stress urine incontinentie en urge urine incontinentie
- Toename van druk op je blaas door groei van je baarmoeder. Al vanaf het begin van je zwangerschap is er extra bloedtoevoer naar je baarmoeder, waardoor de baarmoeder opzwelt en vaak op je blaas drukt. Na de vierde maand groeit je baarmoeder naar boven en wordt de druk op je blaas wat minder. Wanneer je baby aan het eind van de zwangerschap gaat indalen, kun je weer wat meer last krijgen van druk op de blaas.
- Door versterking van de nierdoorstroming in de zwangerschap kun je sneller dorst hebben en je drinkt dan meestal ook wat meer. Als je dan een kleinere blaas hebt zorgt dat ervoor dat je veel vaker moet plassen.
- In je zwangerschap kan de spierwand van je blaas wat slapper worden, zodat er meer druk op je plasbuis komt. Hierdoor krijg je meer gevoel van aandrang. Tevens kunnen je zwangerschapshormonen ervoor zorgen dat de rekbaarheid van het ondersteunend bindweefsel van je bekkenbodemspieren vermindert. En dat zorgt er dan weer voor dat je last krijgt van stress urine incontinentie.
- Urineverlies in de zwangerschap komt vooral voor bij hoesten, niezen of tillen door de toenemende druk in de buik (stress urine-incontinentie). Wanneer je baby gaat indalen (rond de 36e week van de zwangerschap), neemt de buikdruk op de bekkenbodem toe. Omdat je misschien wat minder je buikademhaling kunt gebruiken (je baby zit in de weg) is er sprake van een constante buikdrukverhoging.
- Je bekkenbodemspieren spelen een rol bij het stabiliseren van bekken en lage rug. Als die stabiliteit minder wordt heeft dat weer invloed op de werking van je bekkenbodemspieren. En ook dat kan je urineverlies verklaren. Als je bekkenbodemspieren het niet goed doen (onderactief, overactief of een coördinatie probleem) wordt de verhoging van je buikdruk niet voldoende opgevangen. Bekkenbodemspieren kunnen gedurende de zwangerschap tot een factor 3 gerekt worden. Eerdere vaginale bevallingen kunnen beschadigingen hebben achtergelaten in je bekkenbodem, variërend van onvermijdelijke kleine scheurtjes die je bijna niet kunt zien tot littekenweefsel na inscheuren of inknippen. Dit kan weer veranderingen in je bekkenbodem teweeg brengen.
- Irritaties in je bekkenbodemgebied, bijvoorbeeld door blaasontstekingen, vaginale schimmelinfecties of een continu schurend gevoel (string, inlegkruisjes), kunnen leiden tot spanningsverandering van je bekkenbodemspieren. Dit kan mogelijk een oorzaak zijn van geregelde aandrang om te plassen of verlies van urine bij aandrang.
Je moet goed blijven drinken, het liefst twee liter vocht per dag. Minder drinken kan averechts werken: je urine wordt dan meer geconcentreerd en zuurder, wat juist weer prikkelend kan zijn voor je blaas, waardoor je meer aandrang krijgt. Sterk blaasprikkelende dranken (koffie, koolzuurhoudende dranken, zure fruitsappen) moet je niet te veel drinken en alcohol in de zwangerschap is niet verstandig. In de ochtend en voormiddag moet je het meeste drinken (2/3 deel) en in de namiddag en avond juist wat minder (1/3 deel). Zo kun je voorkomen dat je er in de nacht vaak uitmoet en dus slecht slaapt. Een juiste toilethouding is belangrijk om goed uit te plassen. Trainen van je bekkenbodemspieren is zinvol om urine-incontinentie mogelijk te verminderen of te voorkomen.
Vaginale afscheiding en -infecties
Door een verhoogde druk in de bloedvaten van je vagina kan vocht eerder naar buiten dringen in de vagina. Het ‘milieu’ in de vagina is in de zwangerschap minder zuur, waardoor je sneller last kunt hebben van infecties. De meest voorkomende infectie is een schimmelinfectie (Candida). Normale vaginale afscheiding hoort helder en lobbig te zijn (zoiets als het eiwit van een rauw ei). Vaginale infecties herken je aan sterk ruikende, korrelige of donkergekleurde afscheiding en vaginale jeuk.
Als je onder de douche staat, was je vagina dan alleen met water, en niet extra met zeep. Daar krijg je alleen maar meer irritatie van. Eén keer per dag is genoeg. Gebruik zo min mogelijk inlegkruisjes, want dit kan je vagina juist extra irriteren. Draag liever geen strakke broeken en ook geen te strakke strings, maar gewoon katoenen ondergoed. Zonder ondergoed slapen helpt ook. Na het plassen van voor naar achter afvegen. Een schimmelinfectie kan vanzelf overgaan, maar vaak wordt een zalfje of medicijnen voorgeschreven. Hiervoor kun je terecht bij je huisarts of verloskundige.